Trước diễn biến của thời tiết gặp rét đậm, rét hại kéo dài trong những ngày này bất thuận cho sản xuất nông nghiệp nói chung và cây lúa vụ Xuân đầu vụ nói riêng. Các biện pháp khắc phục, phòng chống rét cho mạ và lúa sau cấy cần thực hiện ngay ở để bảo vệ mạ và lúa non không bị chết khi gặp rét
Tranh thủ điều kiện thời tiết những ngày đầu tháng 1/2024 có nắng ấm nông dân đã tranh thủ xuống đồng gieo cấy lúa trà Xuân muộn. Theo kế hoạch vụ Xuân năm 2024 toàn tỉnh gieo cấy hơn 35 nghìn ha, tập trung chính và 2 trà Xuân sớm và Xuận muộn, trong đó trà Xuân muộn có diện tích lớn nhất. Trong những ngày cuối tháng 1/2024, thời tiết vào đợt rét đậm, rét hại và được nhận định kéo dài liên tục 7-10 ngày, nền nhiệt dưới 150 C, có những ngày nhiệt độ dưới 100 C đã tác động trực tiếp đến tiến độ sản xuất lúa Xuân muộn, ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây mạ và lúa sau cấy.
Trước diễn biến của thời tiết gặp rét đậm, rét hại kéo dài trong những ngày này bất thuận cho sản xuất nông nghiệp nói chung và cây lúa vụ Xuân đầu vụ nói riêng. Các biện pháp khắc phục, phòng chống rét cho mạ và lúa sau cấy cần thực hiện ngay ở để bảo vệ mạ và lúa non không bị chết khi gặp rét. Cụ thể:
- Không để mạ Xuân bị chết vì rét: mạ Xuân muộn được tập trung gieo trong tháng 1/2024, ở trà này cơ bản đến thời điểm hiện tại nhiều địa phương đã có diện tích khá lúa được cấy (tranh thủ những ngày trung tuần tháng 1/2024 nhiệt độ ấm nông dân tập trung cấy). Thời tiết chuyển rét từ ngày 21/01 và nền nhiệt xuống thấp mức rét đậm, rét hại, thậm trí có những ngày được dự báo nhiệt độ dưới 100 C, ban đêm có thể nền nhiệt xuống sâu hơn và đợt rét đậm, rét hại được dự báo kéo dài đến hết tháng 1/2024. Nền nhiệt thấp xen lẫn mưa nhỏ, trờ âm u thiếu ánh sáng, dễ gây chết mạ. Vì vậy, những diện tích mạ còn trên đám chưa nhổ cấy cần được phủ kín nilon, cho nước vào ngập mặt luống mạ để giữ ấm chân mạ, hạn chế mạ bị chết rét. Nơi có điều kiện gần nhà, có nguồn điện có thể dùng bóng điện sưởi ấm cho mạ bằng cách để các bóng điện thắp sáng bên trong vòm nilon để tăng nhiệt độ (sử dụng bóng điện sợi đốt để sinh nhiệt, 3-5m2 dùng 1 bóng công suất 75-100W/bóng). Có thể bón thêm tro bếp, phân lân, tuyệt đối không bón đạm cho mạ.
Thời vụ cấy lúa Xuân muộn kéo dài sang tháng 2/2024 nên diện tích mạ cần được bảo vệ để khi thời tiết ấm trở lại trong tháng 2 sẽ đưa ra ruộng cấy. Có kế hoạch gieo mạ dự phòng với tỷ lệ 5-10% bằng các giống lúa ngắn ngày để ứng phó kịp thời với diễn biến thời tiết.
- Bảo vệ lúa non sau cấy. Hiện nay, đang trong khung thời vụ cấy lúa lúa Xuân muộn, tuy nhiên thời tiết mưa rét nên bà con nông dân ngừng ngay cấy lúa. Những diện tích lúa đã cấy cần giữ nước trong ruộng 3-5cm, không được để ruộng khô hạn nước. Nhiệt độ thấp, nước trong ruộng sẽ giữ ấm gốc cây lúa hạn chế bị chết. Trong thời điểm này, không được tác động bất kỳ biện pháp kỹ thuật nào (không được bón phân, không trồng dặm, làm cỏ…), giữ ổn định mức nước dưỡng mặt ruộng để giữ ấm chân cây lúa non.
Sau khi kết thúc đợt rét, thời tiết ấm dần lên, nhiệt độ trên 180C tranh thủ chăm sóc cho cây lúa nhanh phục hồi, ra rễ non, lá mới và đẻ nhánh sớm:
+ Làm cỏ sục bùn, tạo điều kiện thông thoáng trong đất, bón lân dễ tiêu tập trung 5-10 kg/sào (360 m2) giúp rễ lúa phát triển khỏe.
+ Phân bón thúc đẻ (khi cây lúa ra lá mới, có nền nhiệt độ ấm) nên dùng phân hỗn hợp chuyên dùng như NPK12:5:10 bón 10 – 12 kg/sào hoặc sử dụng loại phân dễ tiêu bón đảm bảo cân đối dinh dưỡng NPK để cây phát triển khỏe.
+ Phun các loại phân bón lá để bổ sung dinh dưỡng cho cây lúa như: Siêu lân, Vườn sinh thái,… kích thích cây lúa phát triển bộ rễ để cây hấp thu dinh dưỡng, tạo điều kiện cho cây lúa sinh trưởng phát triển tốt, đẻ nhánh sớm và tập trung.
Nguyễn Đình Trung