Nhiều năm nay, làng nghề sản xuất  bánh, bún và dịch vụ Hà Thạch (thị xã Phú Thọ) luôn duy trì và phát triển ổn định. Để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm nhiều gia đình đã đầu tư máy móc, thiết bị hiện đại và đa dạng các sản phẩm bán ra thị trường như: Bánh chưng, bánh cuốn, bánh tai, bánh giò, bún, mỳ sợi  cung cấp chủ yếu cho địa bàn thị xã Phú Thọ và một số huyện lân cận như: Tam Nông, Việt Trì, Thanh Thủy...

Trải qua thời gian lâu dài, số lượng thành viên tham gia vào làng nghề ngày càng tăng. Hiện làng nghề có 94 hộ tham gia, năm 2017, doanh thu của làng nghề đạt hơn 136 tỷ đồng, giải quyết việc làm thường xuyên cho gần 200 lao động, trong đó có 160 lao động thường xuyên với mức thu nhập bình quân từ quân 4,5 - 5 triệu đồng/người/tháng.

Ở Hà Thạch các gia đình trong làng nghề quanh năm làm bánh, bún và coi đó là nguồn thu nhập chính. Ông Nguyễn Huy Đức - Trưởng làng nghề chuyên sản xuất bánh cuốn, bánh tai và một số loại bánh khác cho biết: “Trước kia, hai vợ chồng tôi chỉ quanh quẩn với mấy sào ruộng, con lợn, con gà cuộc sống vô cùng khó khăn, được bố mẹ truyền lại nghề làm bánh cuốn, hai vợ chồng tiếp tục nối nghiệp cha. Nhưng thời đó, chủ yếu tráng bằng tay nên rất tốn thời gian, số lượng ít chỉ khoảng 10 - 20kg/ngày, bánh lại dày, ăn không ngon. Nhận thấy nhu cầu thị trường tiêu thụ bánh ngày càng cao, tôi mạnh dạn đầu tư mua máy làm bánh cuốn vừa tăng lợi nhuận lại đảm bảo chất lượng bánh.” “Tiếng lành đồn xa” bánh cuốn của gia đình ông đến nay đã “có tiếng” trên thị trường. Hiện nay, trung bình mỗi ngày gia đình ông sản xuất từ 1 - 2 tạ gạo bánh cuốn.  Những dịp lễ, Tết số lượng tăng lên gấp 2 - 3 lần, gia đình phải thuê thêm người làm, trừ chi phí mỗi năm thu lãi 150 - 200 triệu đồng. 

Theo ông Đức nghề làm bánh, bún không khó nhưng cần sự chăm chỉ, tỉ mỉ, khéo léo và rất tốn thời gian. Để có được những mẻ bánh ngon, nóng đến tay người tiêu dùng, người làm phải có kĩ thuật chọn nguyên liệu, đặc biệt là gạo. Gạo thơm ngon, bột mới mịn và bánh mới đảm bảo hương vị đặc trưng.

Không chỉ cần sự tỉ mỉ, khéo léo, nghề làm bún bánh ở Hà Thạch còn có nét được trưng là hoạt động chủ yếu về đêm. Những hộ sản xuất bắt đầu “khởi động” từ 23h hôm trước đến 3h sáng hôm sau để có sản phẩm giao buôn. Dù trời nắng hay mưa, trên các ngõ vào làng vẫn sáng rực đèn xe và tiếng nói cười của người tới mua hàng. Hòa cùng tiếng máy mỳ ù ù, đôi tay nhanh nhẹn cắt từng đoạn mỳ bằng nhau, để xuống sàn nhà đã được đệm miếng lót sạch sẽ trên gương mặt vợ chồng chị Nguyễn Thị Dung ở khu 3 vui vẻ, tươi cười khi gặp chúng tôi. Chị chia sẻ: “Hơn 10 năm nay gia đình tôi đã gắn bó với nghề làm bún, bánh, dù phải thức đêm như vậy nhưng dần cũng quen mà bánh mới ngon và đảm bảo chất lượng. Mỗi ngày, gia đình tôi sản xuất 1 tạ gạo mỳ sợi vào buổi chiều và 20kg bánh các loại từ 2h sáng rồi đem bán ở chợ trung tâm thị xã”.

Nghề làm bún, bánh mang lại thu nhập cao nhưng nước thải từ làng nghề chứa hàm lượng tinh bột lớn không xử lý triệt để sẽ gây tình trạng ô nhiễm môi trường. Để khắc phục tình trạng này, ông Nguyễn Đức Ninh - Chủ tịch UBND xã cho biết: “Xã đã tích cực tuyên truyền, vận động người dân sử dụng bể lắng và hầm biogas để xử lý nước thải, khuyến cáo người dân không thải ra kênh mương gây ô nhiễm môi trường nước. Đồng thời, khuyến khích người dân đầu tư máy móc vào sản xuất để tăng năng suất và chất lượng sản phẩm”.

Từ bao đời nay, làng nghề làm bún, bánh ở Hà Thạch vẫn phát triển bền vững, góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân. Từ khi được công nhận làng nghề  vào năm 2013, người dân như có thêm niềm tin, động lực để phát huy nghề “cha truyền con nối” và đem hương vị bánh vùng quê đi khắp các huyện trên địa bàn tỉnh.

Ngô Anh Trưởng – Chi cục PTNT