Nằm trong khu vực trung du, miền núi phía Bắc với quỹ đất nông nghiệp lớn, khoảng 297 nghìn ha, điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu thuận lợi để Phú Thọ phát triển các loại cây hàng năm, lâu năm, cây công nghiệp...giúp người dân phát triển kinh tế, ổn định đời sống, vươn lên làm giàu trên đồng đất quê hương. Những năm qua, tỉnh đã thực hiện đồng bộ các giải pháp tăng cường quản lý, sử dụng có hiệu quả, bền vững đất nông nghiệp, tạo tiền đề tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng sản xuất tập trung quy mô lớn, ứng dụng công nghệ tiên tiến, thân thiện với môi trường.

Hình thành vùng sản xuất hàng hóa

Nguồn lực đất nông nghiệp của tỉnh khá đa dạng, phong phú, bao gồm cả đất phù sa ven sông, suối; đất feralit vùng đồi, núi...phù hợp sản xuất cây lương thực, thực phẩm, công nghiệp ngắn ngày, lâu năm, cây ăn quả. Nguồn lực đất đai cùng với vị trí địa lý, giao thông thuận lợi tạo điều kiện tiên quyết để tỉnh tập trung chỉ đạo thực hiện phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa hiện đại, tập trung quy mô lớn gắn với cơ cấu ngành và xây dựng nông thôn mới ở các địa phương.

Xác định lợi thế, các địa phương đã thực thi nhiều chính sách, sử dụng có hiệu quả; lựa chọn cây trồng phù hợp làm tăng năng suất, giá trị trên cùng đơn vị sản xuất. Đối với các địa phương có diện tích đất bãi, phù sa lớn, địa hình đồng bằng đã tập trung sản xuất cây lúa, rau màu, chuối; địa bàn vùng núi phát triển cây nguyên liệu lâu năm, cây ăn quả...

Đoan Hùng là địa phương có điều kiện đất đai, thổ nhưỡng phù hợp cho cây bưởi phát triển từ bao đời nay. Thực tế minh chứng, bưởi từ giống cây đặc sản đã trở thành cây trồng chủ lực phát triển kinh tế - xã hội của huyện miền núi này với diện tích trồng bưởi lớn nhất tỉnh, đạt 2.000ha, trong đó bưởi đặc sản là 1.300ha, còn lại là bưởi Diễn và các giống bưởi khác. Trên cơ sở đó, Đoan Hùng đã triển khai chính sách mở rộng diện tích, hình thành vùng sản xuất bưởi quy mô tập trung mang lại năng suất, thu nhập cao hơn cho người dân; hơn hết là tạo thuận lợi để sản phẩm bưởi quả Đoan Hùng được bảo hộ chỉ dẫn địa lý đẩy mạnh quảng bá, tiêu thụ sản phẩm. Huyện cũng đã tiến hành xây dựng được hai vùng sản xuất bưởi tập trung với tổng diện tích hơn 1.800 ha, xây dựng sản phẩm OCOP, VietGAP hướng tới mục tiêu xuất khẩu.

Cùng với khai thác lợi thế đất đai, phát triển cây trồng chủ lực, tỉnh và các địa phương cũng đẩy mạnh triển khai thực hiện dồn đổi ruộng đất, tạo tiền đề hình thành vùng chuyên canh, ứng dụng cơ giới hóa vào sản xuất tăng năng suất, giá trị tăng thêm, hình thành chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Sau dồn đổi, tích tụ, diện tích bình quân 656,8m2/thửa, tăng 424 m2/thửa. Riêng các xã đồng bằng, diện tích bình quân 730 m2/thửa, có nơi đạt 1.080 m2/thửa.

Tại Lâm Thao, thực hiện dồn đổi, tích tụ ruộng đất đã tạo điều kiện để huyện hình thành vùng chuyên canh lúa chất lượng cao, vùng trồng chuối tập trung, sản xuất rau an toàn.

Đồng chí Trần Ngọc Dũng - Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện cho biết: Thực hiện chỉ đạo của BTV Huyện uỷ về “Sản xuất nông nghiệp hàng hoá cận đô thị giai đoạn 2020-2025”, các xã, thị trấn gắn quy hoạch sản xuất nông nghiệp với quy hoạch chung các xã, thị trấn giai đoạn 2021-2030, trong đó quy hoạch các vùng sản xuất hàng hoá tập trung đối với sản phẩm có tiềm năng, lợi thế để phát triển theo hướng hàng hoá. Đến nay, huyện đã quy hoạch phát triển vùng sản xuất lúa chất lượng cao tại các xã: Cao Xá, Vĩnh Lại, Phùng Nguyên theo mô hình cánh đồng lớn; vùng sản xuất rau, củ, quả, diện tích gieo trồng các loại đạt trên 1.100ha...

Tính đến nay, toàn tỉnh đã xây dựng được 166 vùng sản xuất bưởi tập trung với tổng diện tích 2,69 nghìn ha, 70 vùng sản xuất chè tập trung với diện tích 5,8 nghìn ha, 33 vùng sản xuất chuối tập trung với diện tích đạt 1.079ha, 157 vùng trồng lúa chất lượng cao tập trung với tổng diện tích 11,3 nghìn ha; đã thực hiện thiết lập, cấp, quản lý được 52 mã số cho 43 vùng trồng với tổng diện tích 1.630,1ha (phục vụ xuất khẩu có 27 mã với diện tích 664,31ha, nội tiêu có 25 mã với diện tích 967,4ha) và một mã số cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu. Trong chăn nuôi, toàn tỉnh có 572 trang trại nuôi lợn với quy mô gần 280 nghìn con, 402 trang trại chăn nuôi gà với quy mô 4,98 triệu con, 103 trang trại chăn nuôi trâu bò với quy mô 4,7 nghìn con.

Để sản xuất nông nghiệp tăng trưởng và phát triển

Nhằm khai thác hiệu quả, bền vững đất đai trong sản xuất nông nghiệp, tỉnh đã hiện thực hóa bằng những chính sách cụ thể, phù hợp, tạo thuận lợi để ngành tăng trưởng và phát triển. Tỉnh đã tổ chức lập Quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021 - 2030 và kế hoạch sử dụng đất hàng năm của các huyện, thành, thị. Trong đó, ưu tiên quy hoạch quỹ đất phục vụ phát triển lúa chất lượng cao nhằm đảm bảo an ninh lương thực, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.

Song hành với đó, các sản phẩm chủ lực, có lợi thế và định hướng phát triển hàng hóa theo từng vùng, địa phương đã được xác định; các hình thức tổ chức sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, liên kết sản xuất hàng hóa đang dần hình thành và phát triển; nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới được ứng dụng rộng rãi; nhiều chương trình, kế hoạch, chính sách hỗ trợ nông nghiệp được triển khai và đã phát huy hiệu quả là cơ sở để nâng cao giá trị, hiệu quả, sức cạnh tranh các sản phẩm nông nghiệp. Hệ thống hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp đã và đang tiếp tục được đầu tư để đáp ứng yêu cầu của sản xuất.

Ngoài những loại cây trồng chủ lực như: Lúa, chè, bưởi, cây lâm nghiệp mang lại giá trị kinh tế cao, các địa phương cũng đã khai thác giống đặc trưng vùng phục vụ phát triển kinh tế; đồng thời mạnh dạn trồng thử nghiệm, nhân rộng giống cây mới khi phù hợp với đồng đất.

Khai thác, sử dụng tốt, đi đôi với bảo vệ, tăng độ phì cho đất đã góp phần để tốc độ phát triển ngành nông nghiệp tăng trưởng khá, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. So với đầu nhiệm kỳ, một số chỉ tiêu đã đạt và vượt so với mục tiêu đến năm 2025; trong đó có sự tăng lên đáng kể số lượng, diện tích vùng sản xuất tập trung như: Bưởi, chè, chuối, lúa chất lượng cao, nuôi cá nước lạnh; sản xuất có sự chuyển dịch mạnh mẽ, quan tâm phát triển theo chiều sâu; giảm quy mô nhưng tăng chất lượng giá trị của sản phẩm nông sản.

Giai đoạn 2021 – 2023, tốc độ tăng trưởng khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản vẫn duy trì ổn định, ước đạt 3,28%; tỉ trọng đóng góp giá trị tăng thêm của ngành khoảng 19%, cao hơn mức trung bình cả nước. Toàn tỉnh có 139 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó có một sản phẩm đạt hạng năm sao, tăng 396% so với năm 2020 và đạt 61% so với mục tiêu đến năm 2025. Giá trị sản lượng hàng hóa từ các sản phẩm OCOP năm 2022 đạt 355.864 triệu đồng. Thực hiện chương trình mỗi xã một sản phẩm đặc trưng đã góp phần giải quyết việc làm ổn định cho trên 4.000 lao động với thu nhập từ 4-7 triệu đồng/người/tháng.

Đặc biệt, sử dựng hiệu quả tài nguyên đất phục vụ phát triển nông nghiệp đã thúc đẩy đổi mới hình thức tổ chức sản xuất, thu hút đầu tư vào sản xuất nông nghiệp có chuyển biến tích cực; kinh tế tập thể, HTX nông nghiệp có bước phát triển tốt, một số HTX bước đầu khẳng định được vai trò làm đầu mối trong liên kết sản xuất - tiêu thụ, ứng dụng công nghệ cao; kinh tế trang trại phát triển cả về quy mô và hiệu quả kinh tế; phương thức sản xuất chuyển dịch tích cực từ nhỏ lẻ sang tập trung góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.

Lệ Oanh- Báo Phú Thọ